آیا شیعه اعتقاد دارد که خداوند دارای انگشت است؟

آیا شیعه اعتقاد دارد که خداوند دارای انگشت است؟

شبهه ناصبی

علامه مجلسی در کتاب عین الحیات گفته است که قلب ها بین دو انگشت از انگشت های خداوند است، پس شیعیان هم اعتقاد به جسمانیت خداوند دارند

اما جواب

علامه مجلسی رحمه الله در کتاب "عین الحیات" روایت مذکور را از کتاب "علل الشرایع" شیخ صدوق رضوان الله علیه نقل کرده است

اصل روایت

حدثنا أحمد بن محمد عن أبیه عن محمد بن أحمد عن موسى بن عمر عن ابن سنان عن أبی سعید القماط عن حمران، قال: سمعت أبا جعفر (ع) یقول: إذا کان الرجل على یمینک على رأی ثم تحول إلى یسارک فلا تقل إلا خیرا ولا تبرأ منه حتى تسمع منه ما سمعت وهو على یمینک فان القلوب بین إصبعین من أصابع الله یقلبها کیف یشاء ساعة کذا وساعة کذا وان العبد ربما وفق للخیر

حمزة بن حمران می گوید: از امام باقر علیه السلام شنیدم که می فرمود: هر گاه مردی در سمت راست تو بود و اعتقادی داشت پس از این که به سمت چپ رفت، جزء خیر و خوبی درباره او نگو و از او بیزاری نجو، تا زمانی که همان چیزی را که وقتی سمت راستت بود از او شنیدی بشنوی، چرا که قلب ها بین دو انگشت از انگشت های خداست و خداوند آن ها را هر طور که بخواهد عوض می کند. ساعتی چنین، و ساعتی چنان و بنده چه بسا که به خیر موفق شود

علل الشرائع.ج2 ص588.ط دار المرتضی

حال ببینیم چرا ناصبی جاهل به اصل مصدر اشاره نکرده است، شیخ صدوق رضوان الله علیه پس از نقل این روایت می فرماید:

(قال مؤلف هذا الکتاب رحمه الله) قوله: بین إصبعین من أصابع الله – یعنی بین طریقین من طرق الله یعنی بالطریقین طریق الخیر وطریق الشر ، وان الله عز وجل لا یوصف بالأصابع ولا یشبه بخلقه تعالى عن ذلک علوا کبیرا

شیخ صدوق رضوان الله علیه می فرماید: بین دو انگشت از انگشتان خدا، یعنی بین دو راه از راههای خدا. یعنی دردو راه، راه خیر و راه شر و همانا خداوند عزوجل به داشتن انگشتان وصف نمی گردد و به خلقش تشبیه نمی شود. خداوند متعال بسیار از این والاتر است

این ناصبی جاهل هنوز نمی داند که صفاتی امثال (اصابع،وجه،ید) در قرآن کریم و احادیث اهل بیت علیهم السلام از باب مجاز گفته می شود، نه این که واقعا خداوند متعال دارای اجزاء باشد

اما جواب تهمت ناصبی به علامه مجلسی

علامه مجلسی در کتاب شریف "حق الیقین" درباره اعتقاد به جسمانیت خداوند می فرماید:

آنکه حق تعالی مرکب نیست، و جسم و جوهر و عرض نیست، او را مکانی نیست. باید دانست که موجود یا مرکب است یا بسیط: و مرکب آن است که اجزاء داشته باشد. یا در خارج مانند آدمی که مرکب است از اعضاء و اخلاط بدنی و عناصر اربعه، یا در ذهن مانند جنس و فصل؛ و بسیط آن است که جزئی نداشته باشد. و حق تعالی بسیط مطلق است، و او را جزئی نیست، زیرا که اگر جزئی داشته باشد محتاج به آن جزء خواهد بود در وجود، و ممکن خواهد بود، و جوهر نیست زیرا که جوهر از اقسام ممکن است و او واجب الوجود بالذات است و عرض نیست مانند سفیدی و سیاهی زیرا که عرض محتاج است به محل، و هر محتاجی ممکن است. و جسم نیست زیرا که جسم مرکب است از اجزاء، و محتاج است به اجزاء. و در مکان و جهت نیست زیرا که هرجه در مکان و جهت است یا جسم است یا در جسم حلول کرده است، و خدا منزه است از هر دو. و حرکت و انتقال از مکانی به مکانی یا از محلی به محلی بر او محال است زیرا که اینها از لوازم جسم و جسمانی است

حق الیقین.ص25.ط انتشارات سرور

روایت بین دو انگشت خدا در کتب اهل سنت

شبیه به همین روایت در بسیاری از کتب اهل سنت نقل شده است که فقط چند نمونه را ذکر می کنیم:

حدثنی زُهَیْرُ بن حَرْبٍ وبن نُمَیْرٍ کلاهما عن الْمُقْرِئِ قال زُهَیْرٌ حدثنا عبد اللَّهِ بن یَزِیدَ الْمُقْرِئُ قال حدثنا حَیْوَةُ أخبرنی أبو هَانِئٍ أَنَّهُ سمع أَبَا عبد الرحمن الحبلى أَنَّهُ سمع عَبْدَ اللَّهِ بن عَمْرِو بن الْعَاصِ یقول أَنَّهُ سمع رَسُولَ اللَّهِ ص یقول إِنَّ قُلُوبَ بنى آدَمَ کُلَّهَا بین إِصْبَعَیْنِ من أَصَابِعِ الرحمن کَقَلْبٍ وَاحِدٍ یُصَرِّفُهُ حَیْثُ یَشَاءُ ثُمَّ قال رسول اللَّهِ ص اللهم مُصَرِّفَ الْقُلُوبِ صَرِّفْ قُلُوبَنَا على طَاعَتِکَ

صحیح مسلم.ج4 ص2045.ط دار احیاء التراث العربی

أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن هشام بن عروة عن أبیه أن النبی ص کان یقول یا مثبت القلوب ثبت قلوبنا على دینک فقالت له أم سلمة ما أکثر ما تقول یا مقلب القلوب فقال النبی ص إن القلوب بین أصبعین من أصابع الله یقلبها

مصنف عبدالرزاق.ج10 ص442.ط المکتب الاسلامی

حدثنا معاذ أخبرنا أبو کعب صاحب الحریر حدثنا شهر بن حوشب قال قلت لأم سلمة یا أم المؤمنین ما کان أکثر دعاء رسول الله ص إذا کان عندک قالت أکثر دعائه یا مقلب القلوب ثبت قلبی على دینک ثم قال یا أم سلمة انه لیس من آدمی إلا وقلبه بین إصبعین من أصابع الله ما شاء أقام وما شاء أزاغ

مصنف ابن ابی شیبة.ج6 ص25.ط مکتبة الرشد

حدثنا عبد اللَّهِ حدثنی أبی ثنا أبو عبد الرحمن ثنا حَیْوَةُ أخبرنی أبو هَانِئٍ انه سمع أَبَا عَبْدَ الرحمن الحلبی انه سمع عَبْدَ اللَّهِ بن عَمْرٍو انه سمع رَسُولَ اللَّهِ ص یقول ان قُلُوبَ بنی آدَمَ کُلَّهَا بین إِصْبَعَیْنِ من أَصَابِعِ الرحمن عز وجل کَقَلْبٍ وَاحِدٍ یُصَرِّفُ کَیْفَ یَشَاءُ ثُمَّ قال رسول اللَّهِ ص اللهم مُصَرِّفَ الْقُلُوبِ أصرف قُلُوبَنَا إلى طَاعَتِکَ

مسند احمد بن حنبل.ج2 ص168.ط موسسة قرطبة

حدثنا هِشَامُ بن عَمَّارٍ ثنا صَدَقَةُ بن خَالِدٍ ثنا بن جَابِرٍ قال سمعت بُسْرَ بن عُبَیْدِ اللَّهِ یقول سمعت أَبَا إِدْرِیسَ الْخَوْلَانِیَّ یقول حدثنی النَّوَّاسُ بن سَمْعَانَ الْکِلَابِیُّ قال سمعت رَسُولَ اللَّهِ ص یقول ما من قَلْبٍ إلا بین إِصْبَعَیْنِ من أَصَابِعِ الرحمن إن شَاءَ أَقَامَهُ وَإِنْ شَاءَ أَزَاغَهُ وکان رسول اللَّهِ ص یقول یا مُثَبِّتَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قُلُوبَنَا على دِینِکَ قال وَالْمِیزَانُ بِیَدِ الرحمن یَرْفَعُ أَقْوَامًا وَیَخْفِضُ آخَرِینَ إلى یَوْمِ الْقِیَامَةِ

سنن ابن ماجه.ج1 ص72.ط دار الفکر

حدثنا هَنَّادٌ حدثنا أبو مُعَاوِیَةَ عن الْأَعْمَشِ عن أبی سُفْیَانَ عن أَنَسٍ قال کان رسول اللَّهِ ص یُکْثِرُ أَنْ یَقُولَ یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی على دِینِکَ فقلت یا رَسُولَ اللَّهِ آمَنَّا بِکَ وَبِمَا جِئْتَ بِهِ فَهَلْ تَخَافُ عَلَیْنَا قال نعم إِنَّ الْقُلُوبَ بین إصبعین من أَصَابِعِ اللَّهِ یُقَلِّبُهَا کَیْفَ یَشَاءُ قال أبو عِیسَى وفی الْبَاب عن النَّوَّاسِ بن سَمْعَانَ وَأُمِّ سَلَمَةَ وَعَبْدِ اللَّهِ بن عَمْرٍو وَعَائِشَةَ وَهَذَا حَدِیثٌ حَسَنٌ وَهَکَذَا رَوَى غَیْرُ وَاحِدٍ عن الْأَعْمَشِ عن أبی سُفْیَانَ عن أَنَسٍ وَرَوَى بَعْضُهُمْ عن الْأَعْمَشِ عن أبی سُفْیَانَ عن جَابِرٍ عن النبی e وَحَدِیثُ أبی سُفْیَانَ عن أَنَسٍ أَصَحُّ

سنن الترمذی.ج4 ص448.ط دار احیاء التراث العربی

أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ بْنُ سُفْیَانَ قَالَ أَخْبَرَنَا حِبَّانُ بْنُ مُوسَى قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ عَنْ حَیْوَةَ بْنِ شُرَیْحٍ قَالَ حَدَّثَنِی أَبُو هَانِئٍ الْخَوْلانِیُّ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْحُبُلِیَّ یَقُولُ سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ یَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص یَقُولُ إِنَّ قُلُوبَ ابْنِ آدَمَ مُلْقًى بَیْنَ إِصْبَعَیْنِ مِنْ أَصَابِعِ الرَّحْمَنِ کَقَلْبٍ وَاحِدٍ یَصْرِفُهُ کَیْفَ یَشَاءُ ثُمَّ یَقُولُ رَسُولُ اللَّهِ e اللَّهُمَّ اصْرِفْ قُلُوبَنَا إِلَى طَاعَتِکَ

صحیح ابن حبان.ج3 ص184.ط موسسة الرسالة

و دهها منبع دیگر...

بارها گفتیم که نواصب باید به تحریف و تدلیس و دروغ متوسل شوند تا بتوانند بر مذهب حقه امامیه اشکالی بگیرند