نزول آیه ولایت، آیه اکمال، آیه ابلاغ، و آیه اولی الامر در شان امیرالمومنین(ع) [مصادر شیعه]
نزول آیه ولایت، آیه اکمال، آیه ابلاغ، و آیه اولی الامر در شان امیرالمومنین(ع) [مصادر شیعه]
ثقة الاسلام کلینی رضوان الله علیه در کتاب شریف کافی روایت صحیح السندی از امام باقر علیه السلام نقل کرده است که حضرت در شان نزول آیه ولایت، آیه اکمال، آیه ابلاغ، و آیه اولی الامر چنین می فرمایند:
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ زُرَارَةَ وَ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ وَ بُکَیْرِ بْنِ أَعْیَنَ وَ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ وَ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَةَ وَ أَبِی الْجَارُودِ جَمِیعاً عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ رَسُولَهُ بِوَلَایَةِ عَلِیٍّ وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ- إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ فَرَضَ وَلَایَةَ أُولِی الْأَمْرِ فَلَمْ یَدْرُوا مَا هِیَ فَأَمَرَ اللَّهُ مُحَمَّداً ص أَنْ یُفَسِّرَ لَهُمُ الْوَلَایَةَ کَمَا فَسَّرَ لَهُمُ الصَّلَاةَ وَ الزَّکَاةَ وَ الصَّوْمَ وَ الْحَجَّ فَلَمَّا أَتَاهُ ذَلِکَ مِنَ اللَّهِ ضَاقَ بِذَلِکَ صَدْرُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ تَخَوَّفَ أَنْ یَرْتَدُّوا عَنْ دِینِهِمْ وَ أَنْ یُکَذِّبُوهُ فَضَاقَ صَدْرُهُ وَ رَاجَعَ رَبَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ- یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ فَصَدَعَ بِأَمْرِ اللَّهِ تَعَالَى ذِکْرُهُ فَقَامَ بِوَلَایَةِ عَلِیٍّ ع یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ فَنَادَى الصَّلَاةَ جَامِعَةً وَ أَمَرَ النَّاسَ أَنْ یُبَلِّغَ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ قَالَ عُمَرُ بْنُ أُذَیْنَةَ قَالُوا جَمِیعاً غَیْرَ أَبِی الْجَارُودِ وَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع وَ کَانَتِ الْفَرِیضَةُ تَنْزِلُ بَعْدَ الْفَرِیضَةِ الْأُخْرَى وَ کَانَتِ الْوَلَایَةُ آخِرَ الْفَرَائِضِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَا أُنْزِلُ عَلَیْکُمْ بَعْدَ هَذِهِ فَرِیضَةً قَدْ أَکْمَلْتُ لَکُمُ الْفَرَائِض
عمر بن اذینه از زراره و فضیل بن یسار و بکیر بن اعین و محمد بن مسلم و برید بن معاویه و ابى الجارود همه از امام باقر علیه السلام نقل کرده اند که آن حضرت فرمود: خداوند عزوجل به رسول خود دستور داد به ولایت على علیه السلام و به پیامبرش نازل کرد: «همانا ولى شما خدا است و رسولش و آنان که گرویدند و نماز را برپا داشتند و زکاة را پرداختند در حالى که رکوع کنند» و خدا ولایت اولو الامر را واجب کرد و ندانستند اولو الامر کیست و ولایت چیست؟ خدا به رسول خود دستور داد براى آنها شرح دهد ولایت را، چنانچه نماز و زکاة و روزه و حج را شرح کرده بود، هنگامی که این دستور از طرف خدا برایش آمد دلش طپید و ترسید که مردم از دین برگردند و او را تکذیب کنند و دل تنگ شد و به خدا عز و جل رجوع کرد، خدا به او وحى کرد: «اى رسول من تبلیغ کن آنچه را به تو نازل شده از پروردگارت اگر نکنى تبلیغ رسالت او نکردی، خدا تو را از مردم حفظ می کند» و رسول خدا(ص) امر خداى تعالى را اعلام کرد و در روز غدیر خم قیام کرد براى انجام ولایت على علیه السلام و جار نماز دسته جمعى کشید و به مردم دستور داد تا حاضران به غائبان برسانند. عمر بن اذینه گفته: همه راویان به غیر از ابو الجارود (در اینجا) گفتند: امام باقر علیه السلام فرمود: هر فریضه پس از فریضه دیگر نازل می شد و ولایت آخر فرائض بود و خدا عز و جل در باره آن نازل کرد: «امروز دین شما را کامل کردم، و نعمتم را بر شما تمام کردم» امام باقر علیه السلام فرمود: خدا عز و جل می فرماید: دیگر بعد از این بر شما فریضه نازل نکنم، من فرائض شما را کامل کردم
اصول الکافی.ج1 ص210.ط دار المرتضی
اما حکم سند روایت!
این روایت از طریق پنج صحابه جلیل القدر امام صادق علیه السلام روایت شده است. 1- زراره 2- فضیل بن یسار 3- بکیر بن اعین 4- محمد بن مسلم 5- معاویة بن ابی الجارود
علامه مجلسی رضوان الله علیه در کتاب "مرآة العقول" می نویسد:
الحدیث الرابع : حسن
مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول.ج3 ص250.ط دار الکتب الاسلامیة
آیت الله شیخ هادی النجفی رحمه الله نیز در سه جا سند این روایت را صحیح می داند
الروایة صحیحة الإسناد
موسوعة احادیث اهل البیت.ج8 ص415.ط دار احیاء التراث العربی
موسوعة احادیث اهل البیت.ج9 ص412.ط دار احیاء التراث العربی
موسوعة احادیث اهل البیت.ج12 ص227.ط دار احیاء التراث العربی
شیخ محمد المومن القمی نیز در حکم سند روایت مذکور می نویسد:
فمن الطائفة الاُولى صحیحة الفضلاء
الولایة الالهیة الاسلامیة.ج1 ص22.ط موسسة النشر الاسلامی
آیت الله کورانی نیز در "آیات الغدیر" روایت را صحیح می داند:
وهی الروایة الصحیحة ، الثابتة الصریحة
آیات الغدیر.ص318.الطبعة الثانیة_ مزیدة و منقحة
به ما سرزده و نظر دهید